Sosyal güvenlik sisteminde sigortalılık statüleri, bireylerin çalışma şekillerine göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. 4B sigortalılık, eski adıyla Bağ-Kur kapsamında yer alan ve kendi nam ve hesabına çalışan kişileri kapsayan bir sigorta türüdür. Ancak bazı durumlarda, sigortalılığın sonlanmasının ardından yeniden başlatılması gerekebilir. Bu durumda “4B yeniden mecburi sigortalılık” kavramı devreye girer. Peki, bu kavram ne anlama gelir, kimleri kapsar ve nasıl uygulanır? Tüm detaylarıyla bu konuyu ele alıyoruz.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılık Ne Demek?
4B yeniden mecburi sigortalılık, daha önce Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan kişilerin belirli şartlar altında tekrar sigortalı sayılmasını ifade eder. Bu durum, genellikle kişinin sigortalılığını sona erdiren bir olay yaşaması ancak daha sonra yeniden sigortalı olmasını gerektiren bir durumun ortaya çıkmasıyla gerçekleşir. Örneğin, bir esnaf işini kapattığında 4B sigortalılığı sona erer; ancak tekrar iş yeri açtığında sigortalılığı zorunlu olarak yeniden başlatılır.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılığın Şartları Nelerdir?
4B sigortalılığının yeniden başlaması belirli durumlara bağlıdır. Bu şartlar, sigortalının çalışma durumu ve yasal düzenlemeler çerçevesinde şekillenir.
Kendi İşini Yeniden Kurma
Daha önce Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan bir kişi, iş yerini kapattıktan sonra tekrar ticari faaliyete başlarsa, sigortalılığı zorunlu olarak yeniden başlatılır. Vergi kaydı veya oda kaydı yaptıran kişilerin sigortalılığı otomatik olarak devreye girer.
Tarımsal Faaliyetlere Başlama
Eğer kişi, tarımsal faaliyette bulunuyor ve çiftçi kaydı yaptırıyorsa, yeniden 4B kapsamına alınır. Tarım Bağ-Kur’u olarak da bilinen bu sigortalılık türü, tarım ve hayvancılıkla uğraşan kişileri kapsar.
Şirket Ortaklığına Geri Dönüş
Bir limited, anonim ya da kolektif şirket ortağı olan kişinin ortaklıktan ayrılması durumunda sigortalılığı sona erer. Ancak kişi yeniden şirket ortağı olursa, Bağ-Kur sigortalılığı zorunlu olarak başlatılır.
Vergi Kaydının Yeniden Açılması
Vergi mükellefi olarak çalışan kişiler, vergi kaydını kapattıklarında sigortalılıkları sona erer. Ancak tekrar vergi kaydı açtırdıklarında, 4B kapsamındaki sigortalılıkları da zorunlu olarak devreye girer.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılığın Avantajları Nelerdir?
Bu sigortalılık türünün bazı avantajları bulunmaktadır. Bunlar, sigortalının sosyal güvenceye sahip olmasını ve sağlık hizmetlerinden faydalanmasını sağlar.
Emeklilik Haklarının Korunması
Sigorta primleri düzenli ödendiğinde, emeklilik için gerekli prim gün sayısı tamamlanabilir ve emeklilik hakkı kazanılabilir. Yeniden sigortalı olmak, prim ödemelerine devam edilmesini sağlayarak emeklilik sürecini sekteye uğratmaz.
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma
4B kapsamında sigortalı olan kişiler ve bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri, sağlık hizmetlerinden faydalanabilir. Bu sigortalılık tekrar başlatıldığında, sağlık güvencesi de yeniden devreye girer.
Malullük ve Ölüm Aylığı Hakkı
Sigortalılık süreci kesintiye uğramadan devam ederse, sigortalının vefat etmesi durumunda hak sahipleri ölüm aylığından yararlanabilir. Ayrıca, çalışma gücünü kaybeden kişiler malulen emekli olma hakkına sahip olabilir.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılık İçin Başvuru Süreci
Bu sigortalılık, genellikle otomatik olarak başlatılsa da bazı durumlarda sigortalının başvuruda bulunması gerekebilir.
Vergi Dairesine veya Meslek Odalarına Kayıt
Ticari faaliyete başlayan kişiler, öncelikle vergi dairesine veya ilgili meslek odasına kayıt yaptırmalıdır. Bu kayıt, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) otomatik olarak bildirilir ve sigortalılık süreci başlatılır.
SGK Bildirimi
Bazı durumlarda, SGK sisteminde otomatik güncelleme yapılmayabilir. Bu durumda, sigortalının en yakın SGK müdürlüğüne giderek sigortalılık durumunu bildirmesi gerekebilir.
Prim Ödemelerinin Başlatılması
Sigortalılığın başlamasıyla birlikte, prim ödemelerinin düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Primlerin zamanında ödenmemesi halinde borç birikebilir ve gecikme faizleri uygulanabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
4B yeniden mecburi sigortalılık ne demek ile ilgili merak edilen sorular sırası ile;
4B sigortalılığı neden zorunlu olarak başlatılır?
Bağ-Kur kapsamında çalışan kişilerin sigortalılıkları yasal bir zorunluluktur. Ticari faaliyete başlayan, şirket ortağı olan veya vergi mükellefi olan kişiler için sigortalılık kendiliğinden devreye girer.
4B sigortalılığım yeniden başladı, sağlık hizmetlerinden hemen faydalanabilir miyim?
Sigortalılığın tekrar başlamasından itibaren, sağlık hizmetlerinden faydalanabilmek için genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması gerekmektedir. Bazı durumlarda, borç birikmesi nedeniyle sağlık hizmetleri kısıtlanabilir.
4B sigortalılığını nasıl sonlandırabilirim?
Sigortalılık, iş yerini kapatma, vergi kaydını sildirme veya şirket ortaklığından ayrılma gibi durumlarda sona erer. Ancak, SGK’ya bildirimde bulunulmazsa sigortalılık devam edebilir ve borç birikebilir.
4B sigortalılığı için ne kadar prim ödenir?
Ödenecek prim tutarı, sigortalının belirlediği kazanç seviyesine ve devlet tarafından belirlenen prim oranlarına bağlıdır. 4B primleri her yıl güncellenmektedir.
Yeniden sigortalı olduğumda önceki primlerim geçerli olur mu?
Evet, önceki sigortalılık döneminizde ödediğiniz primler geçerli olur ve toplam prim gün sayınıza eklenir. Bu sayede emeklilik süreciniz aksamaz.
4B sigortalılığı SSK’ya (4A) geçiş yapabilir mi?
Eğer bir kişi işçi statüsünde bir işe girerse ve 4A kapsamında çalışmaya başlarsa, 4B sigortalılığı otomatik olarak sona erer.
4B sigortalılığı ile emekli olmak için kaç yıl prim ödenmelidir?
4B kapsamında emekli olabilmek için prim ödeme süresi, sigortalının ilk sigorta başlangıç tarihine ve yaşına bağlıdır. Erkekler için 9000, kadınlar için ise 7200 prim günü gerekmektedir.
